KERKTOREN IENS

Iens (voorheen Edens) is een klein terpdorp dat in de vroege middeleeuwen is ontstaan. Het heeft een losse structuur die bestaat uit een paar boerderijen en een aantal buurtjes. Een door hagen omzoomd omhooglopend weggetje leidt naar de in oorsprong middeleeuwse kerk.

De toren is een baken in het omringende weidse landschap.

Huidige eigenaar toren: Stichting tot Behoud van Monumenten in de gemeente Súdwest-Fryslân. Op 27 mei 2020 is de toren door de gemeente Súdwest-Fryslân overgedragen aan de stichting.
Het kerkgebouw is eigendom van en in gebruik bij de Hervormde Gemeente Spannum-Iens.

Eerdere eigenaren: gemeente Hennaarderadeel, gemeente Littenseradiel en, na de gemeentelijke herindeling van 1 januari 2018, gemeente Súdwest-Fryslân.

Naam/gewijd aan: de kerk was oorspronkelijk mogelijk gewijd aan St. Nicolaas.
Zie ook onder Nadere Informatie. 

Adres: Van Burmaniawei 3, 8733EP Iens.

Monumentnr.: 21531 Zie voor de registeromschrijving van toren en kerk onder Nadere Informatie.
Datum inschrijving in register: 17 december 1971

Bouwtype: ongelede zadeldaktoren; vierkant en voor een deel nog bestaand uit middeleeuwse kloostermoppen.

Bouwgegevens: in opzet vroeg-13de-eeuws; blijkens een gevelsteen werd de toren in 1852 gedeeltelijk vernieuwd.

Klokken: in de toren een eikenhouten klokkenstoel met een gelui van twee klokken.
De oudste en grootste klok (diam.0.88 mtr.) is in 1612 gegoten door Hendrick Wegewart uit Kampen. De kleinere klok uit 1665, gegoten door Jurjen Balthasar uit Leeuwarden, is tijdens WOII verloren gegaan en vervangen door een naoorlogs exemplaar.
Voor de opschriften zie onder Nadere Informatie.

Uurwerk: modern.

NADERE INFORMATIE

Rijksmonumentenomschrijving: Herv. Kerk en Kerkhof. Schilderachtig gelegen in aanleg 13e eeuws kerkje, in 1874 vernieuwd met uitzondering van een gedeelte aan de noordzijde; westelijke zadeldaktoren, in de kern ook nog wel 13e eeuws. De kerk bevat: 17e eeuwse eiken preekstoel met achterschot en klankbord; gekroond gesneden wapenschild, twee eiken tekstbordjes.
Klokkenstoel met gelui van twee klokken, waarvan één gegoten door H. Wegewaert, 1612, diam. 87,8 cm. en een moderne klok.

Bron: Rijksmonumentenregister
https://www.cultureelerfgoed.nl/onderwerpen/rijksmonumentenregister

Mogelijke naamgeving kerk - St. Nicolaas
Zie hierover O.D.J. Roemeling, Heiligen en Heren. Studies over het parochiewezen in het Noorden van Nederland vóór 1600. Leeuwarden 2013, p. 397.

Opschriften klokken
De opschriften van beide klokken zijn uit de literatuur bekend maar tekst en vooral spelling verschillen enigszins per bron.

Opschrift klok 1612: “HENRICKWEGEWART GOET MIJ IN DER STAD CAMPEN ANNO 1612. BOCKO VAN BURMANIA GRIETMAN OVER HENNAERDERDEEL, YELTE WYBESZ SYERCK FEDDENS KERKVOCHDEN TOE EDENS"

Op deze klok o.a. de alliantiewapens van Burmania/Aylva en Burmania/Roorda en wapens Wybesz en Feddens. Bron: C.N. Fehrmann, De Kamper Klokgieters, hun naaste verwanten en leerlingen. 
Kampen 1967, p. 317.

Opschrift verloren gegane klok 1665: 'Den Heere Bocco van Burmania tot Edens Appingadam ende annexe Carspels Jonr en Hovelinc Ende Vrou Techa Lucia van Meckema zijn huisvrou - Jurjen Balthasar heeft my gegoten Leeuwarden 1665'

Bron: G.H. van Borssum Waalkes, Friesche Klokke-opschriften, met andere van elders vergeleken, en met aanteekeningen, vertaling, registers en platen voorzien. Leeuwarden, 1885, p. 91 (klok 1612) en p.99 (klok 1665).
Van Borssum Waalkes merkt bij bovenstaand opschrift op dat Bocco de zoon van Poppe van Burmania was en de kleinzoon van de Bocco/Bocko die op de klok uit 1612 wordt genoemd.
Met betrekking tot de vrouw van Bocco, op de klok aangeduid als Techa etc., merkt hij op dat dit moet zijn/betrekking heeft op: Jets Lucia Houwerda van Meckema.
Mogelijk is de naam onjuist gelezen door degene die indertijd de informatie heeft aangeleverd.

Bericht geplaatst op 21 december 2020